Tìm hiểu những nguyên nhân phổ biến gây sỏi tiết niệu

Thứ Hai, Ngày 12 Tháng 8, 2024, 20:16Đăng bởi: Admin


Sự gia tăng bài tiết các chất hòa tan vào nước tiểu, mảng canxi hóa và tắc nghẽn đường tiết niệu tạo điều kiện hình thành sỏi tiết niệu.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi TS.BS Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men's Health.

Sỏi tiết niệu là những viên sỏi được hình thành do sự kết tinh tự nhiên của các tinh thể vô cơ trong nước tiểu. Sỏi xuất hiện chủ yếu ở thận, sau đó có thể di chuyển xuống niệu quản hoặc bàng quang và gây tắc nghẽn hay được tống xuất ra ngoài qua niệu đạo, do đó còn được gọi là sỏi thận.

Phân loại

  • Theo thành phần hóa học, sỏi tiết niệu gồm sỏi canxi, sỏi magnesium ammonium phosphate, sỏi cystine, sỏi urate.
  • Sỏi tiết niệu còn được phân loại trên khám lâm sàng, do bác sĩ chỉ định phương pháp phù hợp theo vị trí sỏi, bao gồm sỏi trong thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang và sỏi niệu đạo.

Nguyên nhân

Sỏi xuất hiện chủ yếu ở thận, sau đó có thể di chuyển xuống niệu quản hoặc bàng quang
Sỏi xuất hiện chủ yếu ở thận, sau đó có thể di chuyển xuống niệu quản hoặc bàng quang.

Quá trình hình thành sỏi khá phức tạp, hiện nay chưa có một lý thuyết thống nhất rõ ràng về nguyên nhân gây ra. Các nguyên nhân phổ biến như:

Sự gia tăng bài tiết các chất hòa tan vào nước tiểu

Tăng bài tiết canxi

  • Khi hàm lượng canxi trong nước tiểu vượt ngưỡng 100-175 mg/ngày sẽ tăng nguy cơ sỏi tiết niệu.
  • Dùng quá nhiều thức ăn có chứa canxi như sữa, bơ, phomat...
  • Dùng nhiều vitamin D làm tăng hấp thụ canxi ruột.
  • Người bệnh nằm bất động lâu gây lắng cặn canxi.
  • Những bệnh lý ảnh hưởng đến chuyển hóa canxi như cường tuyến cận giáp, ung thư di căn xương và tủy xương...

Tăng bài tiết oxalate

  • Có thể do dùng nhiều thức ăn có chứa oxalate như rau chân vịt, đậu bắp, củ dền, cải xoăn, cần tây, sữa đậu nành...
  • Tuy nhiên, nguyên nhân hàng đầu vẫn là do sự khiếm khuyết di truyền về quá trình chuyển hóa axit glyoxylic.

Tăng bài tiết cystine

  • Thường ít gặp và do rối loạn di truyền.

Tăng bài tiết axit uric

  • Do dùng quá nhiều đạm trong thức ăn như thịt, hải sản, gia cầm...

Sự thay đổi về tính chất vật lý của nước tiểu

  • Khi người bệnh làm các công việc nặng nhọc, uống ít nước hoặc thời tiết nóng bức gây mất nước, lưu lượng nước tiểu sẽ giảm làm cho nồng độ muối và các chất hữu cơ tăng lên trong nước tiểu, gây nguy cơ tạo sỏi.
  • Khi có sự thay đổi nồng độ pH của nước tiểu do thức ăn, nước uống hoặc thuốc thì một số muối vô cơ sẽ khó hòa tan trong môi trường kiềm gây lắng đọng tạo sỏi.

Uống ít nước gây nguy cơ tạo sỏi
Uống ít nước hoặc thời tiết nóng bức gây mất nước, lưu lượng nước tiểu sẽ giảm làm cho nồng độ muối và các chất hữu cơ tăng lên trong nước tiểu, gây nguy cơ tạo sỏi. (Ảnh: Pexels).

 

Các mảng canxi hóa

  • Các mảng canxi hóa thường gặp ở vùng nhú thận, khi có điều kiện phù hợp thì có thể tạo nhân giúp các chất không hòa tan của nước tiểu bám dính vào, tạo ra sỏi thận.
  • Ngoài ra xác vi khuẩn, xác tế bào thượng bì thận, huyết khối cũng có thể tạo nhân sinh sỏi.

Tắc nghẽn đường tiết niệu

  • Khi có sự tắc nghẽn dòng nước tiểu bẩm sinh hay mắc phải, sẽ gây sự tồn đọng nước tiểu, tạo điều kiện cho các chất lắng đọng tạo thành sỏi.
  • Khi sỏi không di chuyển, không gây bế tắc thì thường ít gây ra triệu chứng mặc dù bệnh nhân có thể có tình trạng nhiễm trùng nước tiểu kèm theo.
  • Khi sỏi đã gây bế tắc sẽ dẫn đến các triệu chứng như cơn đau quặn từng cơn vùng bụng hoặc hông lưng, còn được gọi là cơn đau quặn thận, cường độ đau rất dữ dội; tiểu máu; tiểu ra mủ đục hoặc nước tiểu hôi; nước tiểu ít hoặc không có nước tiểu; tiểu rát buốt, tiểu rắt; các triệu chứng toàn thân như: sốt cao, lạnh run, buồn nôn...

Triệu chứng

  • Sờ thấy chướng bụng, ấn đau vùng hông lưng có sỏi, nghiệm pháp rung thận dương tính, nghiệm pháp chạm thận dương tính nếu có ứ nước nhiều ở thận. Trường hợp thận nhiễm trùng nặng, ứ mủ có thể có phản ứng thành bụng.
  • Một số trường hợp bệnh nhân có tình trạng "sỏi im lặng". Viên sỏi đã hình thành từ lâu và gây tắc đài bể thận mà không có triệu chứng, gây nên tâm lý chủ quan của người bệnh. Khi phát hiện thường đã có biến chứng nặng gây nhiễm trùng, tổn thương thận nặng không hồi phục, có thể phải phẫu thuật cắt bỏ thận.

Điều trị

Hiện nay, điều trị sỏi tiết niệu được kết hợp giữa nội khoa và ngoại khoa.

 
  • Điều trị nội khoa được áp dụng trong các trường hợp sỏi kích thước nhỏ (<5 mm), không có biến chứng nhiễm trùng ngược dòng, không gây đau hoặc bế tắc đường tiết niệu. Người bệnh nên uống nhiều nước (>2 lít một ngày), kết hợp với các thuốc giãn cơ trơn đường tiểu, kháng viêm, lợi tiểu để tống xuất sỏi ra ngoài cơ thể.
  • Điều trị ngoại khoa gồm nhiều phương pháp như tán sỏi ngoài cơ thể (ESWL), nội soi tán sỏi ngược dòng bằng laser, lấy sỏi thận qua đường hầm da (PCNL), phẫu thuật nội soi hông lưng lấy sỏi hoặc mổ hở phù hợp với vị trí sỏi nhất định trên cơ thể bệnh nhân. Phẫu thuật viên sẽ dựa vào các kết quả cận lâm sàng, vị trí và kích thước sỏi để đưa ra phương pháp ít xâm lấn và an toàn nhất cho người bệnh trong quá trình lấy sỏi.

Điều trị sỏi tiết niệu được kết hợp giữa nội và ngoại khoa.
Điều trị sỏi tiết niệu được kết hợp giữa nội và ngoại khoa.

Phòng ngừa

  • Ngăn ngừa và điều trị dứt điểm các trường hợp nhiễm trùng đường tiết niệu.
  • Không nhịn tiểu trong khi sinh hoạt và làm việc.
  • Uống đủ nước mỗi ngày (>2 lít một ngày).
  • Vận động, thể dục thể thao lành mạnh và điều độ.
  • Tránh ăn nhiều muối, hạn chế ăn quá nhiều đạm động vật.
  • Đây là một bệnh lý hay gặp, có thể tái phát ở những bệnh nhân đã có sỏi trước đó. Do vậy, những bệnh nhân đã có tiền căn sỏi nên khám và theo dõi định kỳ để phát hiện sớm sỏi.



Bí quyết làm đẹp

Công dụng ít ai biết của qua Ca Cao trong sức khỏe và làm đẹp
221

Công dụng ít ai biết của qua Ca Cao trong sức khỏe và làm đẹp

Loại quả này giàu chất chống oxy hóa, chất béo, carbohydrate, protein, polyphenol, flavanoids...
Nước vo gạo có thể ngăn ngừa rụng tóc?
153

Nước vo gạo có thể ngăn ngừa rụng tóc?

Sử dụng nước vo gạo để dưỡng và phòng ngừa rụng tóc đang là xu hướng đang được ưa chuộng trên mạng xã hội. Nhưng liệu nó có hiệu quả như lời đồn?
Cơ chế ghi nhớ 'ký ức' béo phì ở trong tế bào là gì?
152

Cơ chế ghi nhớ 'ký ức' béo phì ở trong tế bào là gì?

Nghiên cứu cho thấy một cơ chế phân tử trong mô mỡ khiến mọi người dễ tăng cân trở lại. Phát hiện này giúp giải thích là cơ chế ghi nhớ ký ức trong tế bào.

Bác sỉ gia đình

Đau đầu cẩn thận phình động mạch não chú ý để tránh tử vong
154

Đau đầu cẩn thận phình động mạch não chú ý để tránh tử vong

Phình động mạch não là hiện tượng một đoạn mạch máu trong não có đường kính lớn hơn bình thường, xảy ra khi đoạn mạch máu yếu, bị phình dưới áp lực của dòng máu.
Biến chứng gì có thể sảy ra sau phẫu thuật tuyến tiền liệt
153

Biến chứng gì có thể sảy ra sau phẫu thuật tuyến tiền liệt

Những biến chứng sau phẫu thuật tuyến tiền liệt có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe và khả năng phục hồi bệnh.
Top 8 thói quen phổ biến ảnh hưởng xấu đến giấc ngủ của chúng ta
152

Top 8 thói quen phổ biến ảnh hưởng xấu đến giấc ngủ của chúng ta

Những thói quen xấu có thể gây ra hiệu ứng domino, khiến bạn mệt mỏi cả ngày hôm sau và những ngày tiếp theo, như thể bị mắc kẹt trong trạng thái buồn ngủ triền miên.

bài viết mới nhất

Làm heo quay bằng nồi chiên không dầu 116

Làm heo quay bằng nồi chiên không dầu

Cắn một miếng heo quay với lớp bì giòn rụm quyện cùng lớp mỡ béo ngậy, thơm nức mũi chắc chắn ai cũng mê mẩn. Mà chỉ cần nồi chiên không dầu là bạn có thể làm được món này.
Bé trai nặng 3,8 kg chào đời cùng vòng tránh thai của mẹ 127

Bé trai nặng 3,8 kg chào đời cùng vòng tránh thai của mẹ

Người phụ nữ 30 tuổi, đã sinh 2 con, đặt vòng ngừa thai được 5 năm nhưng vẫn mang thai lần ba. Đến tuần thứ 40, bé trai chào đời khỏe mạnh.
Tìm hiểu nhũng cách tránh thai hiện đại nào phù hợp nhất 109

Tìm hiểu nhũng cách tránh thai hiện đại nào phù hợp nhất

Tránh thai không chỉ là trách nhiệm của phụ nữ mà còn là trách nhiệm chung của cả hai giới.
Công dụng ít ai biết của qua Ca Cao trong sức khỏe và làm đẹp 221

Công dụng ít ai biết của qua Ca Cao trong sức khỏe và làm đẹp

Loại quả này giàu chất chống oxy hóa, chất béo, carbohydrate, protein, polyphenol, flavanoids...
Hot girl Atittaya Chaiyasing diện bikini xuyên thấu hóa thân thành thiên thần táo bạo 204

Hot girl Atittaya Chaiyasing diện bikini xuyên thấu hóa thân thành thiên thần táo bạo

Hot girl Thái Lan Atittaya Chaiyasing mới đây chứng minh sức hút của mình qua bộ ảnh mới nhất khi diện bikini xuyên thấu.Với thiết kế bikini xuyên thấu độc đáo, hot girl gợi cảm này đã khéo léo khoe trọn vóc dáng hoàn hảo cùng làn da trắng sứ.
Lời khai của nghi phạm đốt quán hát khiến 11 người chết 304

Lời khai của nghi phạm đốt quán hát khiến 11 người chết

Cao Văn Hùng, 51 tuổi, khai do mâu thuẫn với nhóm khách 7 người, bị vây đánh nên hắt hơn 7 lít xăng để đốt quán, hậu quả 11 nạn nhân thiệt mạng.